Loes Teunissen

BUNNIK Mireille de Putter schuift rond zes uur ergens in de gemeente Bunnik aan en eet een hapje mee. In deze rubriek fungeert de avondmaaltijd als spiegel van Bunnik. Je bent wat je eet.

Mireille de Putter

Op een zonovergoten avond zitten drie generaties samen aan tafel in de diepe tuin aan de Hoefijzerlaan in Bunnik. In 1973 kwamen Loes (78) en Frans Teunissen er vanuit de Utrechtse wijk Kanaleneiland wonen en hun drie kinderen groeiden er op. Twee kinderen keerden na hun studietijd terug naar Bunnik om er zelf een gezin te stichten. Al achttien jaar lang koken Loes en haar man op de maandagavonden voor hun oudste dochter Laurien, hun schoonzoon en drie kleindochters. Laurien schuift pas rond half 8 aan na haar werk. Kleindochter Julia, die sinds haar zevende vegetariër is en vandaag eindexamen wiskunde deed, vat het eetgedrag van de familie samen: ,,De mannen houden van vlees, de vrouwen niet."

IDEALISME Oma Loes heeft zelfs haar leven lang geen vlees gegeten, op een paar keer na tijdens haar studietijd. ,,Ik ben geen vegetariër geworden, maar ben het altijd geweest. Mijn ouders aten al vleesloos." De ouders van Loes waren idealisten, die in de jaren dertig om morele redenen vegetariër werden. Ze runden een fotozaak op de Veluwe en aten als enige in het dorp geen vlees. Het was een periode waarin het vegetarisme in Nederland een zekere populariteit kreeg. ,,Mijn moeder was – geïnspireerd door haar twee broers – politiek bewust en voelde aan dat de jaren dertig niet veel goeds voorspelden voor de wereldvrede. Met vegetarisme kon ze haar pacifistische ideeën in de praktijk brengen. Respect voor dieren en afwijzing van alcohol moest leiden tot een samenleving met minder geweld. Er werd toen verondersteld dat vlees eten agressiever maakte." Haar moeder las in de boekjes van de Vegetariërsbond hoe je vlees kon vervangen en over de voedingswaarde van groente en fruit. Nog steeds bereidt Loes vegetarische gerechten die haar moeder al maakte, zoals burgers van aardappel, groente, havermout en ei. Ook heeft ze net als haar moeder altijd twee soorten groente op tafel: rauw en gekookt.

WORLD FOOD CAFE Frans en Loes leerden elkaar kennen tijdens hun studie pedagogiek in Utrecht. Frans werkte als onderwijskundige aan de Universiteit Utrecht en toen de kinderen naar school gingen, werkte Loes als orthopedagoog op een blindeninstituut. Frans heeft altijd veel vegetarisch meegegeten. Vaak ook werd vlees er apart bij geserveerd, zoals de worst bij de erwtensoep. Vanavond heeft Frans een Mexicaanse bonenschotel gemaakt uit het World Food Café kookboek. Het boek bevat vegetarische recepten en reisverhalen van over de hele wereld. Loes en hij koken om de beurt op de maandagavonden. Frans maakt de ene keer spaghetti met pesto en pijnboompitjes en de andere keer zijn bonenschotel. ,,Dat eten we al achttien jaar lang. Ik mag niks anders maken van mijn kleinkinderen." Loes kookt vaak linzen- of minestronesoep of stamppot met boerenkool of andijvie uit haar moestuin op de Niënhof. Frans is volgens Loes een carnivoor. ,,Als Loes 's avonds weg is naar een van haar clubjes haal ik soms een entrecote, maar dan ben ik weer klaar voor een maand hoor."

VROUWENCAFE Frans en dochter Laurien halen herinneringen op aan de jaren zeventig. Aan de tijd dat Bunnik twee keer zo groot werd en dat op dinsdagavond in het Vrouwencafé cursussen timmeren en fietsreparatie werden georganiseerd. Loes gaf er vegetarisch koken en bereidde gerechten uit het kookboek Eten van Moeder Aarde, zoals notenrijst, gierst, zelfgemaakte muesli en kaasburgers. ,,Je hebt ook nog een zeewierperiode gehad," lacht Laurien. ,,Kaas en paddenstoelen zijn altijd onze redding geweest," merkt Frans droogjes op.

BOEK In 2010 heeft Loes haar persoonlijke geschiedenis met eten opgeschreven en in eigen beheer uitgegeven. In het boek Etenslust. Een levenlang vegetarisch onderzoekt ze de overtuiging van haar ouders, vergelijkt ze vier generaties vegetarische kookboeken en beschrijft ze tegenstrijdige gevoelens en sociale ongemakken die ze heeft ervaren en hoe ze van niet-vleeseter uiteindelijk overtuigd vegetariër werd en zo dierenlevens heeft uitgespaard. De reden die haar moeder in de jaren dertig had om vegetariër te worden – het bevorderen van de wereldvrede – hoor je weinig meer. Kleindochter Julia werd vegetariër omdat ze het zielig vond voor de dieren, maar later vooral vanwege de impact van de vleesproductie op het milieu. Julia's moeder Laurien deelt deze opvatting, maar ze is nooit honderd procent vegetariër geworden, omdat ze in haar jeugd van zo nabij heeft ervaren dat geen vlees eten sociaal onhandig is. Inmiddels is vegetarisme zo mainstream dat haar vegetarische dochters daar weinig last van ondervinden. Loes merkt op: ,,Vroeger was het voor vegetariërs meer zoals het tegenwoordig is voor veganisten."