Odijkse hakt er op los!

ODIJK Joke L.C. van Beetem is beeldend kunstenaar en woonachtig in Odijk. Zij heeft haar passie gevonden in het creëren van kunstwerken in marmer en steen.

Richard Thoolen

Na vijftien jaar werk bestaat het oeuvre van van Beetem uit ruim honderd werken van divers formaat en steensoorten. Wat heeft haar doen besluiten om beeldend kunstenaar te worden? Van Beetem: "Ik ben altijd gefascineerd geweest door lijnenspel, contrasten, spiegelingen en vlakverdelingen. Ik fotografeerde, tekende ontwerpen en bekeek andere kunstvormen. 15 jaar geleden ontwikkelde zich bij mij een zin om ruimtelijk vorm te gaan geven. Eerst in klei, maar later bleek steen voor mij het meest geschikte materiaal. Ik leerde technieken van steen- en beeldhouwers. Zo stimuleerde ik mijn eigen ontwikkeling en eigen stijl."

Soort steen Van Beetem kiest voor haar kunstwerken het materiaal dat zij het meest geschikt acht. De beste marmer – en steensoorten afkomstig uit heel Europa bewerkt zij in haar atelier in Den Dolder. Zo werkt ze bijvoorbeeld met Belgisch hardsteen, Iers hardsteen, Engelse kalksteen, Franse kalksteen, Spaanse kalksteen en Turks Marmer. Ook maakt ze veel gebruik van Italiaans marmer uit de marmergroeven rond Carrara. Dit marmer is van een speciale kwaliteit getuige het feit dat Michelangelo het ook gebruikt heeft voor zijn beroemde beeld van David. Recent heeft van Beetem uit Italiaans marmer één van haar grootste kunstwerken gecreëerd. Van Beetem: "Ik ben begonnen met een blok van 350 kilogram Italiaans marmer. Door stukje bij beetje weg te hakken ontstond een kunstwerk dat ik Autonomy genoemd heb. Dat weegt nog 'maar' 60 kilogram, dus ik heb met hamer en beitel 290 kilogram verwijderd. Daar ben ik enkele maanden mee bezig geweest."

Het proces Van Beetem heeft veel kunstwerken gemaakt. Zij legt uit hoe een kunstwerk tot stand komt. Van Beetem: "Eerst ontstaat er een idee in mijn hoofd. Dit ga ik eerst uitwerken in één of meerdere ontwerpen. Sommige ontwerpen zijn direct goed, andere moeten lang rijpen en worden aangepast. Daarna maak ik een schaalmodel. Eerst in klei, maar vrij snel daarna in steen. De steensoort kies ik op basis van de eigenschappen die ik het kunstwerk wil geven. Ik bepaal of het kunstwerk uit een harde of zachte steensoort gemaakt gaat worden en welke natuurlijke kleur het beste past. Als het model mij aanspreekt ga ik het uithakken op de gewenste grootte. Dat is een heel nauwkeurig werkje. Als je met klei werkt kun je wanneer je te veel weghaalt gewoon een stukje terug plakken. Maar wanneer je bij steen te veel weghakt is het er gewoon af. Met één te harde of verkeerde slag kan het werk van weken ongedaan gemaakt worden. Wanneer ik bezig ben, ben ik dan ook heel geconcentreerd, meditatief. Wanneer ik moe wordt of de concentratie zakt, dan stop ik met hakken. Ik vind een beeld pas goed als de essentie wordt weergegeven, als de wisselwerking tussen de elementen in een beeld voor spanning zorgt. Als die er is dan heeft de kunst zeggingskracht."

Vind je weg Van Beetem maakt ook reliëfs waar zij door materiaal weg te hakken contrast creëert middels ruwe en gepolijste vlakken. Op vierkante tableaus creëert zij de mooiste geometrische patronen waaronder labyrinten. Van Beetem: "Soms noemen mensen het een doolhof in steen, maar dat is het niet. Bij een doolhof ga je binnen en moet je de uitgang zien te vinden. Bij een labyrint ga je binnen en volg je de weg naar een centraal doel en dan weer naar buiten. In een doolhof zoek je de weg, in een labyrint volg je de weg!"

Kunst op straat Van Beetem werkt ook mee aan een kunstproject in de openbare ruimte: "De Letters van Utrecht". Middels dit project wordt een eeuwigdurend gedicht in steen uitgehakt en gelegd langs de Oude gracht in Utrecht. Iedere zaterdag wordt er ter plekke door een deelnemend steenhouwer één letter uitgehakt en toegevoegd aan het gedicht dat inmiddels uit meer dan 700 letters bestaat. Van Beetem heeft een aantal letters op haar naam staan.

Voor meer informatie over Joke L.C. van Beetem wordt verwezen naar haar website: www.vanbeetem.nl.