Utrechtse Ringparken

BUNNIK De Utrechtse regio groeit als kool en dat vraagt om een samenhangend ruimtelijk concept en een gedeelde ambitie. Hoe combineer je wonen met zorg voor landschap, voedselproductie? Onafhankelijk adviseur Ruimtelijke Kwaliteit Paul Roncken werkte dit uit in het idee: 'de Utrechtse Ringparken'.

Kuun Jenniskens

De stad Utrecht kent van oudsher drie parksystemen; het eerste systeem is de Singel; het tweede bestaat uit een aantal parken in de stad, zoals het Griftpark, Wilhelminapark en de Voorveldse Polder. Het derde systeem bestaat uit groene plekken rondom de stad, zoals het Noorderpark, Haarrijnse Plas, Amelisweerd en landgoed Oostbroek.

WATER Het idee is om hier een vierde systeem aan toe te voegen, dat is gebaseerd op eeuwenoude structuren van waterwegen als de Vaartse Rijn, de Kromme Rijn, de Lek en de Vecht. Volgens Roncken bieden de huidige drie schaalniveaus niet genoeg ruimte voor de opgaven van de toekomst. In een vierde ring moeten landschappen komen waar energie wordt opgewekt, waar parken worden opgerekt tot natuurgebieden en waar voedsel wordt geteeld.

SPREEK HET AF Uit onderzoek blijkt dat mensen en bedrijven kiezen voor de Utrechtse regio vanwege groen en natuur. Daarmee staat deze kwaliteit ook direct onder druk. Het idee van Utrechtse Ringparken kan voor evenwicht zorgen in de relatie van de stad met haar omgeving. Roncken wil dat er een duidelijk herkenbaar ruimtelijk profiel wordt omschreven, waarin een groei mogelijk is van ongeveer 700.000 naar een 1 miljoen inwoners.

GROEN IS GEZOND Paul Roncken gebruikt als basisprincipe dat het voor het welbevinden van mensen goed is om dagelijks 5 tot 20 minuten in het groen te zijn. Dat kan fietsend of wandelend binnen de groene verbindingen tussen de parksystemen. ,,Nieuwe verbindingen tussen parksystemen worden vanzelfsprekend gedomineerd door voetgangers en fietsers. Snelverkeer en openbaar vervoer zijn er te gast”, aldus Roncken. Ook bij mobiliteitsknooppunten moet het parksysteem worden geïntroduceerd, aldus Roncken.

ZONNEDOME Eén van de ideeën uit het plan gaat over festivals. Vaak zijn die te groot voor stadsparken. Waarom niet een zonne-dome ontwikkelen waarmee zonne-energie geoogst wordt? De opbrengst is genoeg om een woonkern als Bunnik een jaar lang van energie te voorzien. Al rondreizend door de Ringparken krijgen alle kernen zo zowel schone festivals als schone energie aangeboden.

VAB Het plan ziet vrijkomende agrarische bebouwing als kans. Voor parken, maar ook voor bijzondere en zelfvoorzienende bebouwing, het verhuren van stilte werkplekken en woongroepen voor ouderen. Dit zorgt voor een tegenpool van de internet verhuurhype van de grote steden. Verzamelingen van Tiny Houses zouden hier kunnen uitgroeien tot Tiny Estates.

GROEN FUNCTIE GEVEN Wethouder Herman Geerdes (VVD) zegt dat de gemeente Houten de Ringparken, net als de provincie Utrecht, omarmt. ,,De woningbouwambitie in deze regio maakt het stellen van randvoorwaarden noodzakelijk. De aantrekkingskracht van deze regio zit hem in het groen. Die kwaliteit moet je niet om zeep helpen. Bunnik en Houten hebben de Nieuwe Hollandsche waterlinie als oude structuur. Dit heeft ervoor gezorgd dat er in deze strook geen woningen worden gebouwd. Dit gebied moet je niet alleen groen en open houden, maar ook beschermen. Vanuit de Ringparkgedachte kan dit door groen een functie mee te geven, zoals erfgoed of energie. Groen is van waarde en daar moeten we geld in steken, net als we doen met het onderhoud van stedelijke openbare ruimte.”

BETALEN Als het aan Paul Roncken ligt moeten woningbouw en verkeer meebetalen en krijgen ontwikkelaars een extra doelstelling mee; het verbeteren van de leefomgeving. Geerdes denkt dat het haalbaar is om projectontwikkelaars te laten investeren: ,,Daar moeten ze zeker in meegaan, juist om de kwaliteit die dit gebied aantrekkelijk maakt, en die hun plannen economische rendabel maakt, te behouden.”

UITDAGING Ook Bunnik gaat de uitdaging aan, zo laat wethouder Erika Spil (P21) weten: ,,We vinden dit een mooi advies en zijn voor de ontwikkelingen in Bunnik afhankelijk van anderen. Maar het is zeker denkbaar dat delen ervan hier prima passen. Wij hebben nu kansen het op een andere manier te doen dan dat we altijd deden. Bouwen en ontwikkelen op een manier die de kwaliteit van het landschap en de leefkwaliteit vergroten. Het Advies de Utrechtse Ringparken geeft hier mooie voorbeelden van. Dat de provincie, een belangrijke beslisser als het gaat over de inrichting van landschap en mobiliteit, het advies voor de Ringparken omarmt, is gunstig. Wij gaan onszelf en de anderen uitdagen om voor Bunnik nieuwe, innovatieve ideeën te ontwikkelen en daaraan mee te werken.”

In de eerste helft van 2019 gaan Netwerk U10 en de provincie aan de slag met het vaststellen van locaties voor de 100.000 woningen. Geerdes: ,,Daarbij speelt de lastige afweging - hoe je blijft groeien terwijl je het groen in stand houdt en verbetert - een grote rol."