Kleyne Lettertjes: Plósjtsja Svobodý

We schrijven 2012. Een norse douanier kijkt mij aan. Hij spreekt geen woord Engels. Hij vergelijkt uitvoerig mijn paspoortfoto met mijn gezicht en pakt vervolgens een grote stempel: welkom in Charkov, speelstad van Oranje tijdens het Europees Kampioenschap. Europees! 

In de bus op weg naar het Vrijheidsplein maak ik kennis met Kashia. Zij is vrijwilliger en helpt ons communiceren met Sergey de buschauffeur, die geen woord Engels spreekt. Ze is trots op de komst van het EK naar Charkov: ,,We hebben er hard voor gewerkt en nu is het eindelijk zo ver. Dankzij dit EK kan de wereld kennismaken met ons nieuwe Oekraïne”, vertelt Kashia blij, ,,er staat een leger van vrijwilligers voor alle bezoekers klaar.” 

In Charkov is er nog veel wat je herinnert aan het Sovjetverleden. Een kijkje achter het IJzeren Gordijn. Op het immense plein torent een enorm standbeeld van Lenin boven de supporters uit. Andre Hazes en Wolter Kroes knallen uit de boxen en luidruchtige Oranjefans hossen in alle vrijheid in het rond; ‘we zijn er weer bij en dat is prima, Viva Hollandia!’ We hebben bezit genomen van het plein en de beelden gaan de wereld over. De autoriteiten en de vrijwilligers kijken wat onwennig naar de uitbundige feestgangers maar doen erg hun best om de bezoekers gastvrij te verwelkomen. Het feest op het Vrijheidsplein is van korte duur. Nederland heeft alle wedstrijden kansloos verloren en kan snel weer naar huis. 

We schrijven 2022. In Charkov knalt het weer op het plein, maar dit keer zijn het kogels en granaten. Het contrast kan niet groter. Er wordt zwaar gestreden, om een Vrijheidsplein notabene. De gebouwen zijn zwaar beschadigd door een Russisch bombardement. De beelden gaan de wereld over. Poetin trekt aan het IJzeren Gordijn. Maakt de wereld opnieuw kennis met een ‘nieuw Oekraïne’? Veel Oekraïners wachten het niet af en verlaten hun hele hebben en houden voor een veilige plek. Het is bedroevend. In 10 jaar tijd van Europees feestgedruis naar geïsoleerd oorlogsgebied. En Kashia en Sergey geven die oorlog een gezicht. 

Veel mensen trekken zich het lot van de Oekraïners aan. Jong en oud. De meeste leerlingen van de Barbaraschool kennen de Oekraïne ondertussen alleen maar van hartverscheurende oorlogsbeelden op televisie. Afgelopen vrijdag organiseerde de school een heuse ‘Oekraïne-markt’ om geld op te halen voor giro 555.

Ook de Wobbelbeurs, Jurk aan de Rijn en Guus van Gunst, Sonja de Cocq, nog veel andere initiatieven en talloze buddy’s maken zich hard voor de vluchtelingen in ons dorp. En zo ontfermen een leger van vrijwilligers en Nederlandse gemeenten zich over de Kashia’s en Sergey’s, die vanwege het oorlogsgeweld hun Oekraïne hebben moeten verlaten. Alles verloren. Ver van vrij en verre van vrijwillig.

Giro 555 dus. 

Wouter de Kleyn