Angstige momenten

WERKHOVEN Het project 'Werkhovense Verhalen' tekent verhalen op van ooggetuigen. In samenwerking met de Werkhovense Verhalen brengt het Groentje in deze bevrijdingsweek bijzondere verhalen. 

Johan van Impelen en Margriet Hunse

VLIEGTUIG Co Schothorst woonde aan de Langbroekerwetering in Driebergen, schuin tegenover de tolbrug van Beverweerd. Vaak fietste hij zondags met zijn vader via De Laan naar de boerderij van familie De Bie aan de Jachtrustlaan of naar de boerderij van familie Floor aan de Beverweertseweg (schuin tegenover het kasteel), onder andere om kaas te halen. Op zondag 25 februari 1945, Co was net 17 jaar geworden, fietsten ze tegen het eind van de ochtend terug via De Laan. "Opeens hoorden wij een vreemd geluid en zagen we een vliegtuig geruisloos door de lucht gaan. Met een wijde boog naderde het ons vanuit de richting van kasteel Sterkenburg en we zagen dat hij de toppen van enkele bomen raakte en in het weiland neerstortte." Ze liepen snel naar het vliegtuigwrak, pakten de piloot op die buiten de cockpit lag en zetten hem tegen een boom. "Hij leefde nog en sprak enkele woorden die wij niet konden verstaan. Hij bloedde uit zijn oren en we zagen dat hij stervende was. Mijn vader en ik durfden niet langer te blijven en zijn snel naar huis gegaan, tenslotte zaten er Duitsers op kasteel Beverweerd. Mijn broer Adriaan is na één uur stiekem nog even gaan kijken. Hij vertelde mij later dat de piloot nog leefde en dat er nog niemand bij was geweest."

GETUIGENISSEN Een probleem met 'Oral History' (mondelinge geschiedenis) kan zijn dat iedereen over zijn of haar eigen waarnemingen vertelt. In de loop der jaren kunnen herinneringen echter vervagen of aangevuld zijn met die van een ander. Toch zijn deze herinneringen een belangrijke bron van informatie en inspiratie voor verder onderzoek. Er zijn diverse getuigenissen over het neerstorten van het vliegtuig waarmee Régis Charles Deleuze vloog. Over het neerstorten komen de herinneringen wel overeen, maar er zijn verschillende versies over wie er als eerste ter plaatse waren. 'Werkhovense Verhalen' probeert deze verhalen in een juiste volgorde te plaatsen. Daarbij wordt het verhaal van Co Schothorst als de vroegste vermelding gehanteerd. In het Utrechts Nieuwsblad van 22 maart 1986 stond een verhaal dat de piloot in de armen van gravin L. zu Castell Castell, bewoonster van Huize Beverweerd gestorven zou zijn.

GRAVIN Dat verhaal staat echter op gespannen voet met de getuigenis van Nico Lagerweij en Jan de Klein, twee buurjongens van 18 jaar (Trefpunt, 1995 themanummer '50 jaar bevrijding'). Zij hoorden ook het neerstortende vliegtuig en zijn gaan kijken. De beide jongens moeten na vader en zoon Schothorst op de Laan zijn aangekomen, want ze troffen de piloot al zittend tegen een boom aan en zeiden dat hij er ongeschonden en niet dood uitzag. Zijn ogen waren wel gesloten. De beide jongens verklaarden dat ze niet lang alleen waren, want even later kwamen vier of vijf 'Grüne Polizei' op de fiets vanuit de richting van het kasteel. Het is niet aannemelijk dat de gravin er eerder was dan deze militairen. Logischer lijkt het dat zij in het kielzog van deze militairen arriveerde en daarbij de jonge piloot in haar armen heeft genomen.

HERDENKING De laatste jaren groeit de belangstelling voor de 4 mei herdenking bij het gedenkteken voor de verongelukte piloot Régis Charles Deleuze. Deze herdenking wordt ieder jaar georganiseerd door Yvonne van den Brink-Jager. Maar voordat Yvonne het monumentje ontdekte ging Ina van der Wiele, onderwijzeres op de School met den Bijbel in Werkhoven, er al tijdens de 4 mei herdenking met schoolkinderen naar toe. Wellicht zijn er meer mensen die herinneringen aan deze of andere gebeurtenissen willen delen, Werkhovense Verhalen tekent die graag op. Stuur een email naar werkhovenseverhalen@gmail.com of bel met Johan van Impelen op 06-29598659.