Omgevingsvisie is denken vanuit kwaliteit, niet langer vanuit regels

REGIO Grensoverschrijdende vraagstukken, algemene trends in het buitengebied, uitnodigingsplanologie en de nieuwe Omgevingswet zijn aanleiding om voor de Kromme Rijnstreek één visie op te stellen. Deze visie op het buitengebied, die de drie Kromme Rijnstreek gemeenten samen aan het opstellen zijn, is een nieuwe fase ingegaan; namelijk die van de inspraak. Om dit moment te markeren hielden wethouders Herman Geerdes (Houten), Hans Marchal (Wijk bij Duurstede) en Rob Zakee (Bunnik) in de Landgoederij in Bunnik een ontbijtsessie met de pers. De colleges van deze gemeenten hebben de ontwerp Omgevingsvisie inmiddels vastgesteld.

GELIJKHEID Het is vernieuwend dat drie gemeenten samenwerken aan een Omgevingsvisie voor het buitengebied. Ook dat het gebied centraal wordt gesteld, en niet de gemeentegrenzen. "Dat heeft een reden", zegt Herman Geerdes: "Het is voor inwoners en ondernemers in het buitengebied lastig te verkroppen dat buren 200 meter verderop anders worden beoordeeld, omdat ze met een andere gemeente te maken hebben."

EXPERIMENT De Omgevingswet gaat pas in 2019 van kracht. Tot die tijd verkeert de Omgevingsvisie voor de Kromme Rijnstreek in een experimenteerfase. Rob Zakee: "Deze wet sleutelt een hoop losse regelgeving in elkaar. Waar ze elkaar tegenspreken, wordt dat op hoofdlijnen één verhaal."

Ambtenaren van de drie gemeenten komen samen in een team en behandelen de casussen. Er zit een bepaalde afwegingsruimte in de visie. Stel dat een plan extra verkeer aantrekt, dan kan het toch doorgaan als het vernieuwend is op het punt van duurzaamheid, gezondheid en energie.

OVERHEID ALS PARTNER Ambtenaar Robin Wouters: "Het gaat hier om het benutten van de kracht van de samenleving. Een iniatiefnemer heeft een plan en die treft de overheid als partner. Die gaat meedenken en niet in de oordelende rol. De hoofdgedachte is de vitaliteit van het gebied verbeteren door kwaliteiten toe te voegen. Het wordt een maatwerkproces waarbij draagvlak van belang is. Pas aan het eind komt de vraag; mag het, of mag het niet? Vroeger begon je met die vraag."

SPEERPUNTEN De visie - geheten 'Vanuit kwaliteit verder werken (natuurlijk)' - wordt dus door de drie gemeenten gebruikt als inhoudelijk afwegingskader voor initiatieven. De vier speerpunten zijn: sterke ontwikkeling van recreatie, naar een kwaliteitscultuur, verandering en vernieuwing stimuleren, volop innovatie.

BEELDEN Het document kent veel beeldmateriaal. Vanuit deze beelden zijn de kwaliteiten en doelen benoemd.  Geerdes: "Er is veel kwaliteit in het gebied en die zijn per gebied geformuleerd. Dat betekent bijvoorbeeld dat er in de Langbroekerwetering minder mogelijk is, dan langs de Achterdijk." Daarnaast is het zo dat er geen duidelijke definities komen van wat kwaliteit of vernieuwing is, dat geeft teveel een kader en houdt geen rekening met ontwikkelingen, die morgen weer anders zijn.

ROLLEN Ook de diverse rollen tussen overheid en samenleving zijn per speerpunt benoemd. Wanneer pakt de overheid iets op, wanneer wordt het aan de samenleving overgelaten, en wanneer wordt er samengewerkt? Dit staat in een matrix samengevat. 

TEGENKRACHT In september starten er bijeenkomsten, waarbij met inwoners en ondernemers een aantal onderwerpen nader worden uitgediept. Geerdes: "We willen niet dat de participatie alleen de tegenstem organiseert. We gaan nu op zoek naar de kracht van de samenleving, in plaats van de tegenkracht. De houding van 'niet in mijn achtertuin' zou de hele Omgevingsvisie op slot zetten."

BUREN Hans Marchal: "In het buitengebied vragen we van een initiatiefnemer om de buurt er bij te betrekken door een avond te beleggen. De uitkomst kan dus zijn dat iets op de ene plek ander uitpakt dan op een andere plek." Geerdes: "Tegenkracht ontstaat meestal pas aan het einde van het proces. Daarom is het goed om in een vroeg stadium de buren er bij te betrekken." Marchal: "Ik geloof in een sterke samenleving en dat mensen zich vrij voelen hun mening te geven." Zakee: "Toch vraagt het best veel van de samenleving. Mensen moeten ook willen en kunnen. Soms zullen ze bij de overheid terugkomen omdat er een scheidsrechter nodig is."

TER INZAGE Het ontwerp van de Omgevingsvisie ligt van 23 juni tot en met 24 augustus 2016 ter inzage in de gemeentehuizen van Bunnik, Houten en Wijk bij Duurstede. Daarnaast is het in te zien via de gemeentelijke websites en www.ruimtelijkeplannen.nl.