Tuin Oud Amelisweerd ondergaat metamorfose

Door de jaren heen is de tuin rond Oud Amelisweerd in verval geraakt. De gemeente Utrecht is eigenaar van het landgoed, dat op Bunniks grondgebied ligt, en besloot de tuin aan te pakken. Er werd subsidie van de provincie ontvangen om het hele landgoed Oud Amelisweerd aan te pakken. De tuin van het landhuis zelf en het koetshuis is nu als eerste aangepakt. Marc van der Zwet is projectleider vanuit Copijn Tuin- en Landschapsarchitecten, gespecialiseerd in groen erfgoed. 't Groentje liep met hem door de tuin.

Van der Zwet woont in Amsterdam, maar is fanatiek fietser en kende de plek al voordat hij aan het project begon: "Amelisweerd is een prachtige plek, maar deze tuin was een non-plek. Er stond een taxushaag, er lagen grote keien, de weg eromheen was afgesneden. Onze missie was om er weer een mooie plek van te maken waar mensen graag willen zijn en die het landhuis ook de allure zou geven die ze verdient."

De opdracht bleek lastig. "Het was een boeiende opgave. Er spelen op deze plek ontzettend veel belangen, met tegenstrijdige eisen aan de omgeving. Allereerst zijn er de cultuurhistorische belangen. Deze tuinen zijn er al eeuwen en zijn vaak veranderd. Je kunt het dus niet terugbrengen naar een specifieke originele staat, want de tuin heeft vele gezichten gekend. Als voorbeeld: de heuvel aan de noordwestzijde van het landhuis is een uitkijkheuvel geweest, maar ook een ijskelder en nu is het een vleermuizenkelder. Als we de oorspronkelijke uitkijkheuvel terug hadden gebracht, hadden we veel oude bomen moeten kappen."

Behalve de rijke cultuurhistorie zijn er verschillende belanghebbenden. Van der Zwet: "Het museum wil zich presenteren en wil buitenmanifestaties kunnen houden. De Veldkeuken wil een groot terras en de boer wil met zijn landbouwvoertuigen langs de tuin en over de brug kunnen rijden. Daarbij heb je ook te maken met twee gemeenten, omwonenden en de Vrienden van Amelisweerd. Het was een uitdaging om een plan te maken dat hier paste. Maar ik ben van mening dat de missie geslaagd is."

Als je aankomt bij het landhuis, valt de eerste verandering al snel op. In de voortuin, aan de zuidzijde, is een ovaal gelegd met een pad door het gras, geaccentueerd met gegalvaniseerde stalen strips. Van der Zwet: "Deze vorm hebben we teruggehaald van een ansichtkaart met een beeld van het landhuis uit 1900. Toen was deze ovaal er blijkbaar ook." Zo zijn meer historische details terug te vinden. Op een kaart van J.C. van der Schelle en J.C. van de Polder uit 1808 is een rondlopende weg te zien op het terrein aan de noordzijde van het landhuis. "De landheer kon afgezet worden met de koets, waarna de paarden meteen door konden naar het koetshuis." Ook die vorm is nu weer terug te zien.

Dat plein, aan de noordzijde van het landhuis, is het meest opvallend. Het is nog niet af, maar het is al duidelijk te zien dat dit een robuust plein wordt. Een deel van de bestrating is gemaakt met teruggevonden oude klinkers. In het ronde perk in het midden zit nu nog tijdelijke beplanting, in het najaar worden daar vaste planten en buxus gepoot. Eromheen komen nog lindes, die kleiner blijven dan de bestaande monumentale bomen eromheen. Van der Zwet is trots op het resultaat. "We zijn heel blij dat het geen stedelijk plein is geworden, terwijl het wel groot is. Ondanks de forse maat, sluit het plein wel aan bij de rest van Amelisweerd." (AC)