Stille lente

Vergeef mij. 'Stille lente' is een letterlijke vertaling van Silent Spring, de titel van een boek van Rachel Carson uit 1962 (!) Zij voorspelt daarin dat er een 'stille lente' zal komen omdat wij, de mens, onze omgeving zodanig naar de knoppen geholpen hebben dat er geen zangvogel meer zit te kwelen in het voorjaar. Toch is de parallel te aangrijpend om hem niet te gebruiken… Ik ben er nooit toe gekomen om het boek Silent Spring uit te lezen. Te saai, droog wetenschappelijk, maar vooral deprimerend. Het boek kijkt me al jaren zwijgend en verwijtend aan vanuit de boekenkast, maar misschien ga ik het nu toch eens lezen. Want met die zangvogels lijkt het relatief mee te vallen, maar ik tel sinds een week of drie in opdracht van de provincie Utrecht weidevogels, en daarbij komt de associatie met 'Silent spring' dagelijks in mijn hoofd voorbij. Waar zijn ze gebleven, die grutterende grutto's, de turelende tureluurs en kiftende kieviten???

Velen van u zal het niet opvallen. Om het te beseffen moet je regelmatig buiten zijn en ook een herinnering hebben aan betere tijden om het verschil op te merken. Misschien wel het beste voorbeeld is het begrip 'ergens tureluurs van worden'. Vroeger, maar nog niet eens zo heel ver terug. Pak hem beet een jaar of 25 geleden (ja echt!) werd je letterlijk 'tureluurs' van het indringende getuut van deze vogels boven je hoofd als je door een weiland liep. Het getuut werd zo mogelijk nog overstemd door protesterende grutto's en kieviten.

Het is echt akelig stil geworden in de polders. In van oorsprong goede weidevogelgebieden zoals Eemland en De Venen zitten nog wel weidevogels en als je niet beter weet denk je misschien: 'Hier is het nog goed', maar het is een schim van wat het was. Jaren van weidevogelbescherming en miljoenen aan subsidies hebben het tij niet kunnen keren. En hoewel er een hele reeks factoren bekend is die invloed hebben op deze dramatische achteruitgang heeft nog niemand echt bedacht (en bewezen) wat de belangrijkste oorzaak is. Wat ik wel zeker weet: zonder insecten komt er geen weidevogeljong groot. En dat is dus al in 1962 voorspeld! Hoe zit dat nu met die gewasbeschermingsmiddelen? Opvallend is het dat er rond Houten op braakliggende bedrijfsterreinen en op niet in de reguliere landbouw gebruik zijnde terreinen zich nog aardig wat 'weidevogels' weten te handhaven en ook jongen grootbrengen. Na een dag in het veld rij ik daar dan even langs om mijn humeur weer wat op te vijzelen.