Angst voor sloophamer molen

BUNNIK In Bunnik zijn er inspanningen om de ‘peperbus’ van de molen aan de Molenweg te behouden. Met de komst van 24 nieuwbouwappartementen worden alle gebouwen van Van Zijl - inclusief de molen - binnenkort gesloopt. Bewoners vrezen dat dit snel kan gaan gebeuren. In 2009 schrapte de gemeente de molen van de monumentenlijst en daarmee is de molen in feite vogelvrij verklaard.

door Kuun Jenniskens 

Voor het terrein van benzinepomp en garage Van Zijl aan de Molenweg heeft een projectontwikkelaar een plan met 24 appartementen ontwikkeld. In het artikel Wat is een Molenweg zonder molen? leest u over de bezwaren van straatbewoners.

GEDENKSTEEN BunniksNieuws.nl vroeg de gemeente Bunnik naar de waarde van de molen. Een gemeentewoordvoerder: ,,Omdat de molen niet gaaf bewaard is gebleven en in de loop van de jaren goeddeels is ingebouwd in nieuwere aanbouwen, heeft de overgebleven molenromp geen beschermde status en kan de gemeente het verdwijnen van de molenromp niet tegengaan. In het bouwplan blijft het gedachtegoed van de molen die ooit op deze plek stond behouden, onder andere door de gedenksteen een plek te geven in het metselwerk van het nieuwe gebouw.” De gemeente zegt dat de projectontwikkelaar hen heeft laten weten dat er geen mogelijkheden meer zijn voor input vanuit inwoners.

KLAKKELOOS De gemeente lijkt de redenatie van de projectontwikkelaar klakkeloos te volgen, en heeft zelf geen overwegingen meegegeven om de ‘peperbus’ - dat is de stenen romp van de molen - te behouden. ,,De initiatiefnemer heeft aangegeven dat de positie van de overgebleven molenromp niet in de beoogde ontwikkeling past”, zegt de gemeentewoordvoerder.

Een stukje geschiedenis. De korenmolen in Bunnik stamt uit 1800. De stellingmolen is in 1930 onttakeld omdat overgeschakeld werd op elektriciteit als energiebron. In de periode daarna tot 1964 werd eerst een bedrijfsruimte aan de achterzijde tegen de molen aangebouwd en daarna uitgebreid met een bedrijfsruimte aan de voorzijde van de molen. Beiden gebouwen vertonen uniek metselwerk. Het reliëf aan de voorzijde bevat metselwerk dat opgenomen is in de Kunstroute.

UNIEK METSELWERK Molenkenner Thijs van Hoof, zelf actief als molenaar in Lexmond, noemt de situatie aan de Bunnikse Molenweg uniek. Zeker omdat de 17e eeuwse molenaarswoning nog in tact is - dat is de woning met het rieten dak ernaast. ,,Ooit stonden er meer dan 10.000 molens in Nederland. Daarvan zijn er 1211 overgebleven, 151 daarvan zijn ronde stenen korenmolens. Er staan nog 30 rompen overeind, dat betekent dat kap, wieken en de stelling verdwenen zijn. Van de helft van deze molens is het muurwerk voor een deel verloren gegaan.” Volgens Thijs van Hoof maakt dat de Bunnikse peperbus belangrijk: ,,De molen in Bunnik is nog op originele hoogte, sterker, hij is verhoogd toen de wieken verdwenen om meer opslagcapaciteit te krijgen. Deze molen is uniek omdat er zoveel fases van de geschiedenis tastbaar en zichtbaar zijn. De belangrijkste componenten verkeren in een zeer redelijke tot goede staat. Er is hier dus sprake van industrieel erfgoed. Zoveel historie op zo’n klein oppervlak. Bij sloop wordt dit voor altijd onthouden aan het nageslacht.”

Het feit dat er gebouwen aan de molen zijn gebouwd hoeft behoud niet in de weg te staan. Thijs van Hoof merkt op: ,,Dat is op meer plekken gebeurd. Bij de molen in Heemstede zijn appartementen tegen de molen aangebouwd en zo zijn de molen en woningen geïntegreerd.”

ALS MONUMENT GESCHRAPT Bewoners van de Molenweg Paul Link en Joop Spaans proberen te redden wat er te redden valt. In de Monumenten-Inventarisatie van Saskia van Ginkel-Meester kreeg de molen in 1989 drie sterren. Paul Link: ,, Dat betekent dat de molen monumentale waarde heeft. Ik heb de gemeente gevraagd wat zij met dit waardeoordeel gedaan heeft? Wat blijkt is, dat de molenromp in 1993 opgenomen is in de gemeentelijke monumentenlijst, maar dat deze in weer 2009 is geschrapt.” De gemeente geeft Paul Link de volgende uitleg: ,,Omdat de molen niet gaaf bewaard is gebleven en in de loop van de jaren goeddeels is ingebouwd in nieuwere aanbouwen heeft het toenmalige college in 2009 doen besluiten om de molenstomp niet als beschermd gemeentelijk monument aan te wijzen. Dit besluit is gepubliceerd waarop geen bezwaren bij de gemeente zijn ingediend.”

WAAROM VAN DE LIJST? Paul Link en Joop Spaans: ,,Wij vinden het opmerkelijk dat de molen op 193-jarige leeftijd monument-waardig is en op 209-jarige leeftijd beschouwd wordt als ‘niet gaaf bewaard gebleven’ en ‘goeddeels ingebouwd in nieuwere aanbouwen’. Immers, de staat van de molen is in de periode 1993-2009 niet veranderd. Gevolg van deze politiek is wel, dat de gemeente nu de sloop van dit erfgoed (juridisch gezien) niet kan tegengaan.”

SLOOPHAMER NABIJ De mannen zitten met hun handen in het haar. Op 9 januari van dit jaar stuurden ze namens een grote groep Molenweg bewoners een brief naar de gemeenteraad, op 16 januari volgde een brief naar B&W van Bunnik. Op beide brieven volgde geen reactie, zelfs geen bevestiging van ontvangst. Op de planning van de ontwikkelaar staat de sloop voor maart op de agenda. Paul Link: ,,De projectontwikkelaar beloofde ons nog een tweede informatieavond, maar daarvoor is nog geen datum vastgesteld. Dat biedt de ontwikkelaar en de gemeente de mogelijkheid ons voor een voldongen feit te stellen. De molen ligt mogelijk al plat vóór de tweede informatieavond.”

Op vragen richting projectontwikkelaar Van Wanrooij volgden nog geen antwoorden, wij hopen later zijn reactie op te tekenen. Van Wanrooij wordt naar verwachting per 1 maart 2020 eigenaar van het terrein.