Bunniker vertaalt boek van Charles Darwin

BUNNIK Het laatste boek van Charles Darwin, de man van de evolutietheorie, is nu in het nederlands vertaald door Toon van der Ouderaa, gepensioneerd bioloog in Bunnik en Darwinfan.

In tegenstelling tot de wat saaie titel van het boek, Humusvorming door wormen, met observaties over hun levenswijze, is het een makkelijk leesbaar boek dat de eigenaardigheden van regenwormen beschrijft en hoe belangrijk ze zijn voor een gezonde tuin- en akkergrond. Het bijzondere en amusante is dat het verteld wordt aan de hand van allerlei proefjes die Darwin deed met wormen die hij in potten in zijn studeerkamer hield of buiten in zijn bloemperken en moestuin. Het zijn letterlijk huis-tuin-en-keuken proefjes die iedereen kan doen. En het laat de werkwijze van Darwin zien, zijn eigen proefnemingen, maar ook de manier waarop hij zijn familie, vrienden- en kennissenkring inschakelde om allerlei waarnemingen te doen. Vanuit het hele Britse rijk, dat in Darwins tijd zo ongeveer de helft van de aardbol besloeg, verzamelde hij gegevens over voorkomen en gedrag van wormen. Hijzelf begoot wormhopen met een gietertje om te kijken of ze snel uiteenvallen en wegspoelen. In de herfst trok hij alle blad- en bloemstelen uit de wormgangen om te zien hoe de wormen deze weer naar binnen trokken. En uit hoe ze bladeren hun gang introkken leidde hij af dat wormen best wel enige intelligentie hebben.

Met zijn hele gezin testte hij het gehoor van wormen: ieder gezinslid maakte herrie op piano, fagot, fluit, en zelf schreeuwde hij zo hard hij kon. Darwin liet zijn nicht een jaar lang alle wormhopen verzamelen op een klein stukje grond om er achter te komen hoeveel aarde wormen in een jaar naar boven brengen. Zijn zoons en hijzelf deden metingen aan de grote stenen van Stonehenge om te zien hoever ze de grond ingezakt waren door het ondergraven door wormen. En oude Romeinse ruïnes werden opgegraven om te zien welke laag aarde de wormen in de loop der eeuwen op de bouwsels opgegooid hadden.

Dit alles leidde Darwin tot opvallende conclusies. Door steeds aarde naar boven te brengen die dan wegspoelt zijn wormen een belangrijke factor bij de erosie van het land. En door organisch materiaal als bladeren en bladstelen hun wormgang in te slepen en daar te verteren en te vermengen met de aarde produceren ze voedselrijke humus, van belang in tuin en akker. Vonden de boeren in Darwins tijd wormen maar ongedierte dat bestreden moest worden, na Darwins ontdekkingen gingen ze juist het belang van de wormen voor een goede bodemvruchtbaarheid inzien.

Hoewel Darwin zelf aarzelde over het uitgeven van zijn 'wormenboek', hij vond het maar een 'idioot boekje', was het boek direct een groot succes. Het werd in vele talen vertaald maar nog nooit in het nederlands.

Nu is er dus die Nederlandse uitgave, te koop bij Van Ravenswaaij in Bunnik en te bestellen bij iedere boekhandel.