Bunnik, land en media marcheren mee in processie: de invasie van de eikenprocessierups

Bunnik Je kunt geen krant opslaan of je leest over hem. Je kunt geen teevee kijken of hij is in beeld. De eikenprocessierups is niet van het netvlies te branden. Door zijn brandhaartjes zorgt hij wel dat je aan hem denkt, want je wordt ziek van hem en de jeuk is onverdraaglijk.

Bij de GGD Utrecht, komen sinds afgelopen week minder meldingen binnen. Maar dat hoeft niet veel te zeggen. Adviseur Wim Ovaa heeft de indruk dat mensen met klachten direct naar de huisarts gaan, aangezien de GGD alleen info geeft en mensen niet behandelt.

De huisartsen weigeren vooralsnog commentaar en verwijzen naar de GGD.

De gemeente Bunnik heeft het aanmerkelijk drukker. Hier komen zo’n dertig meldingen per dag binnen.

Qua capaciteit heeft de gemeente rekening gehouden met een eventuele toename, maar niet met een verdrievoudiging. “Ergens met man en macht werken, met je huidige bezetting, aan iets wat alleen maar explosief is toegenomen, betekent steeds moeten afwegen. Waar gaan we bestrijden? We pakken eerst de bestrijding aan op plaatsen waar veel mensen komen, de doorgaande weg bijvoorbeeld. Eerst de risicogebieden. Daarna is er ruimte voor andere plekken.”

Minister Schouten van Landbouw ziet dat de bestrijding de gemeenten boven het hoofd groeit en heeft daarom het Kennis- en Adviescentrum Dierplagen in Wageningen als centraal meldpunt aangewezen. Eén centraal punt dat de informatie en aanpak tussen gemeenten moet gaan stroomlijnen.

Directeur Meerburg van dit centrum vindt dat de gemeenten te laat zijn met hun acties tegen de eikenprocessierups. Hij is van mening dat de gemeenten dit hadden kunnen zien aankomen en daarop hun acties hadden kunnen voorbereiden. Maar dat is niet gebeurd en er is ook niet geïnvesteerd in wetenschappelijk onderzoek naar de manier van bestrijding. Daar is men gewoon te laat mee, aldus Meerburg.

 De gemeente Bunnik laat weten vóór de landelijke coördinatie te zijn. “Deze gezamenlijkheid zou ons inziens meer aan kracht moeten gaan winnen om deze plaag effectief te bestrijden.”

Intussen is een inwoner van Bunnik alvast met een eigen initiatief gekomen. Steven Brok vindt dat de gemeente structureel een vast budget moet vaststellen voor de jaarlijkse bestrijding van de eikenprocessierups. Hij is een petitie gestart om hiervoor de handen op elkaar te krijgen bij de burgers in Bunnik. 

Brok en zijn gezin ervaren zelf enorm veel overlast van de rupsen. Inmiddels is de gemeente vorige week ook in zijn straat geweest om de rupsennesten te verwijderen. Brok ziet dat het probleem elk jaar terugkeert. Daarom wil hij dat er een structureel budget bij de gemeente komt dat afdoende is om bevredigende maatregelen te kunnen nemen.

De gemeente vindt dat ze in Bunnik bijtijds ingezet heeft op preventie en bestrijding. Wel geeft ze aan overvallen te zijn door de aantallen rupsen. 

In maart en april is er een eerste bestrijdingsronde geweest, waarbij de bomen waarvan vorig jaar melding van nesten is gedaan, behandeld zijn.

De gemeente is aansprakelijk voor 1317 eikenbomen die haar eigendom zijn. Dit is 30% van alle eikenbomen binnen de gemeentegrenzen. De overige eiken zijn eigendom van anderen zoals de Provincie, Staatsbosbeheer, Stichting Utrechts Landschap, landgoedeigenaren en particulieren.

Elke boomeigenaar is verantwoordelijk voor het beheer van zijn eigen bomen, zo meldt de gemeente. Dat wil zeggen dat de gemeente Bunnik alleen de eigen bomen van de rupsen ontdoet. Wel geeft ze meldingen van overlast in andere bomen door aan de andere eigenaren.

Bunnik bestrijdt de rups onder anderen ook met het uitzetten van kleine wormpjes in de besmette bomen. Deze nematoïden eten de jonge eikenprocessierupsen van binnenuit op.

Een woordvoerder van de gemeente stelt: “Bij de aanplant van nieuwe bomen in de openbare ruimte, kiezen we voor meer biodiversiteit. Planten we toch eikenbomen, dan kiezen we voor een variant waar de rups niet van houdt. Ook hebben wij gezien dat bomen waaronder heesters staan, minder last hebben van de rups. Daarnaast overwegen wij mezennestkastjes op te hangen in de eikenbomen. Mezen zijn de natuurlijke vijanden van de rupsen. Zij zijn namelijk dol op eikenprocessierupsen.”

Ook dieren kunnen problemen krijgen door de eikenprocessierups. Lennart v.d.Jagt van Dierenkliniek Bunnik noemt dikke poten, als een hond bijvoorbeeld in een nest gestaan heeft. Een keer kwam hij bij een pup een dikke opgeblazen kop tegen. De pup had in een nest rupsen gezeten. “Over het algemeen valt het nog wel mee. We krijgen weinig honden met echte klachten. Wel zijn er milde luchtwegklachten van honden die de brandharen inademen.”

In het algemeen raden dierenartsen aan uit de buurt van de rupsen te blijven, door niet in grote bossen te komen en honden niet los te laten lopen.

Inmiddels is de bestrijding van de eikenprocessierups met het aanstellen van het Kennis- en Adviescentrum Dierplagen een zaak van nationaal belang geworden.

Laten we hopen dat het niet zo ver hoeft te komen als in 2007 in België. Daar werd het leger ingezet bij de bestrijding.