Wonen in een mestsilo niet langer een droom?

WERKHOVEN De wens om een mestsilo op het terrein van je woonboerderij als agrarisch erfgoed te behouden, vraagt om geduld. Vooral omdat iedereen roept - ook de gemeente - dat de silo het beste kan worden gesloopt. Dertien jaar later klim je dan eindelijk naar binnen. Met een bijzonder plan op zak om de mestsilo tot bed & breakfast te verbouwen. Na tien maanden zelfbouw is de silo omgetoverd tot een mooi duurzaam huis, waar Sjoerd Cohen en Carola Jacobse later graag zelf in willen gaan wonen.

door Kuun Jenniskens

Sjoerd en Carola kopen in 2004 de deel van boerderij de Heeckerens hoeve aan de Achterdijk. Op het terrein staat een grote mestsilo, die niet meer wordt gebruikt - behalve dan door tientallen duiven. De silo wordt steeds verder overwoekerd door klimop en bomen en raakt verstopt in het groen. ,,Iedereen vond dat we de silo moesten slopen”, zo zegt Sjoerd. ,,Dat kost 3000 euro, maar wij zeiden ‘nee’ - wij vonden het een grappig ding. Daarnaast, als je het sloopt verspeel je het recht om er iets terug te zetten.”

WE MOCHTEN ER GEEN DEUR IN MAKEN Op zeker vier boerderijen in de omgeving zijn de afgelopen jaren de mestsilo’s gesloopt. ,,Onderwijl maakten wij wilde plannen; willen we er een zwembad in? Of stallen voor de paarden?” De enige mogelijkheid om in de silo te kijken is via een gat in het dak, met een trap van 6 meter hoog. ,,Dus we hadden geen idee hoe het er van binnen uitzag. Helaas mochten we er destijds van de gemeente geen deur in maken, dus konden er niet in. De gemeente was bang dat we de silo zouden gaan gebruiken als stal.” Ook al betalen Sjoerd en Carola onroerend zaakbelasting voor dit gebouw, ze kunnen er geen gebruik van maken. Sjoerd: ,,Dat is toch raar? De gemeente verklaarde dit vanuit een regel dat het geen gebouw is, maar een bouwwerk.”

Even iets verder terug in de geschiedenis. Mestsilo’s zijn rond 1980 neergezet vanwege nieuwe agrarische regels over opslag van mest. Een Duits bedrijf plaatste deze silo’s. Later moest er een dak op om de mest tegen regen te beschermen. Alles ging zo goedkoop mogelijk.

Als in 2013 de regelgeving over herbestemming van oude gebouwen wijzigt, zien Sjoerd en Carola dat als kans. Sjoerd: ,,Toen zijn we opnieuw ons licht gaan opsteken bij de gemeente. Omdat wij zelfstandig ondernemers zijn mochten we een atelier met kantoor bouwen. Uiteindelijk ging de gemeente akkoord met het principeverzoek om de mestsilo te verbouwen. Toen we de verbouwing startten konden we eindelijk een gat in de wand maken en voor het eerst de silo van binnen zien.”

SHITKLUS De blijdschap is minder groot als Sjoerd tot op kniehoogte in de stront terecht komt. Carola: ,,Toen we het huis kochten was ons gezegd dat de mest eruit was, dus we dachten dat er water in stond - maar dat was helaas niet zo.” Sjoerd: ,,Het was echt een ‘shitklus’ dat we die mest eruit moesten werken. Uiteindelijk waren er 13 tankwagens voor nodig om de stront eruit te pompen.”

GASLOOS Bij de mestsilo ligt natuurlijk geen gas, water en licht, legt Sjoerd uit. ,,Het aanleggen van 70 meter gasleiding kost al gauw 3500 euro, en dan moet je ook nog een CV ketel kopen. In die tijd speelde de discussie over de duurzame wijk het Burgje in Odijk, die werd nog aangesloten op gas. Dat was natuurlijk onzin. Voor ons is dit aanleiding geweest om duurzaam te verbouwen en gasloos te gaan. Om te laten zien dat dit echt al wel kan.”

Sjoerd en Carola schakelen een adviesbureau uit Wijk bij Duurstede in en zo komen ze uit bij een luchtwarmtepomp, grondbuisventilatie, vloerverwarming -  en vooral alles heel goed isoleren. Er zijn (nog) geen zonnepanelen geplaatst omdat Sjoerd verwacht dat je al binnenkort zult moeten betalen voor levering aan het net. Pas als hij het overschot in een batterij kan opslaan neemt hij zonnepanelen. De muren zijn 35 centimeter dik geworden, muren die er overigens na twee keer goed schoonspuiten prachtig uitzien - het idee om de buitenmuren met hout af te timmeren kon in de prullenbak.

TALRIJKE KEUZES De mestsilo is sinds eind 2018 af en het binnenklimaat voelt volgens Sjoerd heel prettig aan. De tien maanden die eraan vooraf zijn gegaan bestaan uit talrijke keuzes. Sjoerd: ,,In elke kubieke centimeter zit een keuze. Dat gaat over materialen, indeling, installaties, afmetingen, duurzaamheid - noem maar op.” Sjoerd, die carrière maakte als ICT manager en organisatieadviseur, doet 80 procent van de klussen zelf. ,,Ik vind dit veel leuker om te doen. Zelfs de ronde trap maakte ik uiteindelijk zelf. De mannen die ik hiervoor wilde inhuren stelden de klus herhaalde malen uit. Toen heb ik op Youtube een instructiefilmpje bekeken en ben ik zelf aan de slag gegaan. In één dag had ik de halve structuur staan. Ik ben superblij en het is een prachtige trap geworden.”

Een periode van tien maanden hard werken breekt aan. Sjoerd start de bouw in oktober 2017: ,,Het was koud en winderig en de betonvloer zou worden gestort. Toen het bedrijf zei dat het dak er al op moest zitten, ben ik daar snel mee begonnen. De bestaande dakspanten konden we nog gebruiken. Daar moest wel 12 jaar duivenpoep vanaf worden gespoten en geschuurd - ook dat was een smerige klus. De planken voor het dakbeschot tilde ik ongezaagd naar boven en eenmaal boven zaagde ik ze op maat - dat is handiger want het stuk dat je afzaagt past precies aan de andere kant.”

KLIMBROEKJE Sjoerd voert deze klus alleen uit en zonder steigers - met af en toe een telefoontje vanaf de nok naar zijn gezin als hij ergens mee vastloopt. ,,Ik bevestigde een haak van de schommel in de nok, koppelde daar een sleepkabel aan en met een geleend klimbroekje ging ik het laddertje op. Eenmaal boven zorgde ik natuurlijk wel dat ik een goed werkvlak had.” Sjoerd vindt het fantastisch om zichzelf zo uit te dagen: ,,Ik probeer het gewoon en als het niet lukt begin ik overnieuw. Gaat het mis, zo dacht ik, dan heb ik een grote vuurkorf en koop ik nieuw hout - dan heb ik voor 10.000 euro leergeld betaald. Ik vond het heerlijk, ik liep hier maanden met mijn mutsje rond. Toen ik het riool stond te graven, dachten werklui, toen ik met hen kwam overleggen; waar bemoeit die man zich mee? Die hadden niet in de gaten dat ik de eigenaar was.”

Onderweg komen veel uitdagingen voorbij. De grootste uitdaging vormt de ronde vorm van het gebouw. ,,Zo moest de staalconstructie voor de verdiepingsvloer worden aangepast aan de ronding van de muur, die week 8 centimeter af. Dat was een hele klus om goed te krijgen.” De man die de isolatie in de vloer komt leggen moet overnieuw beginnen. ,,Hij kwam erachter dat 122 vierkante meter rond leggen totaal anders uitpakt dan 122 vierkante meter recht.” Voor de dakisolatie wordt een ingenieus schema gemaakt, zodat alle reststukken worden gebruikt en er geen afval is.

DROMEN Het resultaat is een prachtige woning - vermoedelijk de enige mestsilo in Nederland die als op deze wijze is verbouwd. De silo is momenteel in gebruik als bed & breakfast. Sjoerd en Carola dromen ervan dat de regels het ooit mogelijk maken dat ze er zelf in kunnen gaan wonen.