Aan tafel bij Anne Hollander in Schalkwijk

BUNNIK Mireille de Putter schuift rond zes uur ergens in de Kromme Rijn-streek aan en eet een hapje mee. In deze rubriek fungeert de avondmaaltijd als spiegel van de regio. Je bent wat je eet.

Als het Sinterklaasjournaal af is gaan we aan tafel, zegt Anne Hollander (39), terwijl ze de aardappels afgiet en groenlof snijdt. Haar vijfjarige zoon Wout zit samen met opa Frans voor de tv. Oma Elly stapt ook binnen in het huis aan De Griend in Schalkwijk.

BRASSICA In het laatste avondlicht is nog net de moestuin zichtbaar, de boomgaard en natuurgebiedje De Griend. De groenlof die vanavond op het menu staat, komt rechtstreeks uit de volle grond. Verder staat er behalve prei, pastinaak en aardpeer voornamelijk nog kool op het land: rode kool, groene kool en de favoriet boerenkool. De moestuin wordt gerund door Anne en haar moeder Elly en is in de omgeving bekend als Tuin Brassica, naar de Latijnse benaming van de familienaam Kool en de groente. Anne's ouders wonen aan de overkant van de wetering. Aan weerszijden van dit water heeft het lintdorp met de boerderijen zich gevormd. Anne, haar vriend en hun zoon eten wekelijks drie, vier samen met opa en oma. 'Het is gezellig en makkelijk,' zegt Anne. 'Als ik op de fiets van mijn werk in Bilthoven kom, staat het eten al klaar.'

HEILIGE BOONTJES Vanavond heeft Anne gekookt: aardappels, groenlof, zwarte ogen boontjes, uitgebakken spek en gekookte eieren (van eigen kippen). Anne: 'We doen ons best om de transitie te maken van minder dierlijke naar meer plantaardige eiwitten: minder vlees en meer peulvruchten.' Ook in hun eigen tuin telen ze bonen. Ze laat een pot vol heilige boontjes zien. 'De witte boontjes hebben een zwart vlekje waarin je een engeltje of een monstrans - zo'n hostiehouder - kunt zien, vandaar de naam.' Groenlof lijkt op andijvie. Je kunt het rauw, gestoofd of als stamppot eten. 'Mijn opa kweekte het al in zijn moestuin.'

BUITENLEVEN Hoewel Anne geboren en getogen is in Hoograven in Utrecht en pas zes jaar in Schalkwijk woont, komt haar familie hier oorspronkelijk vandaan. Haar moeder Elly groeide er in de jaren vijftig op. Als kind ging Anne elke woensdagmiddag naar oma in Schalkwijk. 'Ik vond het daar geweldig: het buitenleven, het zelfvoorzienende.' Haar opa had zijn eigen transportbedrijf met vrachtauto's. Haar overgrootvader deed in feite hetzelfde, maar die vervoerde als beurtschipper melk, koeien en kazen over de wetering en de Vaartse Rijn naar de stad. 'Op die woensdagmiddagen speelde ik graag in de garage en in de zand- en grindhopen. Van mijn oma leerde ik jam koken en groente inmaken en sinds mijn vijftiende begon ik tuinieren leuk te vinden.' Toen Transportbedrijf Kool te groot werd en naar Vianen verhuisde, heeft Anne een stuk familiegrond kunnen kopen waarop ze het woonhuis voor haar gezin heeft laten bouwen. Ze heeft er geen spijt van gehad.

VAN KRAAM TOT WINKEL Aanvankelijk kweken Anne en haar moeder groente en fruit voor eigen gebruik. 'Iets wat je zelf opkweekt, smaakt toch lekkerder.' Al gauw verschijnt een kraampje aan de weg waar ze overtollige oogst verkopen. Zo gaat het steeds een stapje verder. Ze volgen een opleiding tot imker en plaatsen bijenkasten. Ze doen mee aan open tuindagen en ontvangen bezoekers waarvoor ze een tuinhuis laten bouwen. Ze verwerken groente en fruit tot soep, sap en jam voor de verkoop. Inmiddels zijn donderdag en vrijdagochtend de vaste bakdagen en bakken ze brood en (hartige) taart van meel van de molen in Werkhoven. Het assortiment uit eigen tuin wordt aangevuld met lekkers uit de streek, zoals asperges uit Werkhoven en kaas van bioboerderij Miltenburg uit Schalkwijk. De verkoop heeft zich verplaatst van het kraampje aan de weg naar het tuinhuis. Als de dames vrijdagmiddag en zaterdagochtend in de winkel werken, past opa op zijn kleinzoon. Daarnaast werkt Anne bij het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu. 'Het is een mooie afwisseling. Op kantoor is het meer langetermijnwerk. Tuin en winkel zijn kleinschalig, tastbaar en je ziet snel resultaat. Ook het educatieve aspect van de tuin vind ik dankbaar. Groepen kinderen leren hier waar hun eten vandaan komt.'

IDEALISME Terwijl Frans naar de fanfare gaat vertelt Anne: 'We doen tuin en winkel ook een beetje uit idealisme. Uitgangspunt is dat we zuinig willen omgaan met dat wat de aarde te bieden heeft. We hopen dat anderen hierdoor ook bewuster met hun eten omgaan.' Hoewel het tuinseizoen op zijn einde loopt, staan er vanavond nog klusjes op het programma: jam-etiketten plakken en het schrijven van de nieuwsbrief. 'In deze tijd van het jaar ben ik blij dat het rustiger wordt op de tuin, maar na de kerst gaat het weer kriebelen en krijg ik zin om zaaigoed te bestellen. Het is wel eens een beetje druk, maar zoals we nu leven en eten, vind ik veel te leuk.'