Verpleegkundige Sergio Amatjasa blijft ook na coronacrisis op ic

ODIJK "Er is veel ellende, maar er zijn ook mooie momenten." Het zijn de woorden van Sergio Amatjasa uit Odijk. Tot voor kort werkte hij als verpleegkundige op de dagbehandeling in het Diakonessenhuis in Utrecht, maar tijdens de coronacrisis is hij ingevlogen op de intensive care. Daar heeft hij het inmiddels zo naar zijn zin, dat hij er ook na de crisis wil blijven.

Het was bepaald niet zijn droom om in de zorg te gaan werken. Amatjasa groeide op in Suriname en daar 'hebben ouders grote invloed op de studiekeuze van hun kinderen'. "Ze vonden de zorg een mooi vak", zegt Amatjasa. Zelf wilde hij liever bedrijfskunde gaan doen, maar zijn ouders vonden de bankenwereld maar niks. "Daarin zijn voorbeelden van... andere karakters", omschrijft hij voorzichtig.

VERLIEFD IN SURINAME Amatjasa studeerde geneeskunde in Suriname en leerde dat zorg een combinatie is van techniek en menselijkheid. "Je kunt niet alleen aan knopjes draaien. Je moet ook de mens begrijpen en kunnen zien wat iemand nodig heeft", vertelt hij. Als het even kan, vraagt hij patiënten foto's van hun partner, kinderen of kleinkinderen mee te nemen. "Dat helpt me te kijken naar jou als persoon." 

In het ziekenhuis leerde hij zijn Nederlandse vriendin kennen, die na haar studie een half jaar in Suriname werkte. De twee raakten verliefd en besloten dat hun toekomst in Nederland lag. Na het 'opwaarderen' van zijn diploma's kon Amatjasa aan het werk als verpleegkundige. Eerst bij chirurgie en oncologie in het UMC Utrecht; later op de dagbehandeling in het Diakonessenhuis.

Hun leven kreeg steeds meer structuur. Amatjasa was blij met de regelmatige diensten, waardoor hij 's avonds en in de weekenden thuis kon zijn voor zijn twee kinderen. Daar wordt hij altijd 'de vrouw' genoemd. "Als we een klusser in huis hebben, ga ik eerst koffie zetten", legt hij uit. "Ik wil hem op zijn gemak stellen. Mijn partner daarentegen begint meteen de onderhandelingen", lacht Amatjasa.

Het virus hijgde al in onze nek vanuit het zuiden. Het was een kwestie van tijd dat het ook in Utrecht zou komen

En toen kwam corona. "Ja, toen kwam corona", herhaalt Amatjasa. "Dat heeft m'n ambitie omgegooid." Eind februari werd de eerste besmetting met COVID-19 vastgesteld bij een inwoner van Loon op Zand. Kort daarna stuurde het Diakonessenhuis een mail naar het personeel. "Het virus hijgde al in onze nek vanuit het zuiden en het was een kwestie van tijd dat het ook in Utrecht zou komen."

De reguliere zorg zou afgeschaald gaan worden om mensen vrij te maken voor de intensive care, waarop Amatjasa na ging denken: is de ic iets voor mij? "Mijn partner behoort tot een kwetsbare doelgroep, dus dat bracht me aan het twijfelen. Niet veel later kreeg ze klachten en bleek ze het coronavirus al te hebben. De angst om het virus mee naar huis te nemen, viel daardoor weg."

Amatjasa besloot de overstap te maken. Samen met zijn gezin moest hij eerst nog twee weken in quarantaine. "Dat gaf me de tijd me voor te bereiden op wat komen ging. De beelden uit het journaal maakten indruk. Een psycholoog vanuit het ziekenhuis belde om te onderzoeken of ik het wel aan kon. Weet waar je terecht komt, was de boodschap." De nacht voor zijn eerste dag, deed Amatjasa geen oog dicht. "Ik heb heel slecht geslapen. Ik vond het heel spannend."

Op dit moment liggen geen patiënten meer met COVID-19 op de intensive care van het Diakonessenhuis. Zestig tot tachtig medewerkers van het ziekenhuis zijn de afgelopen maanden ingevlogen om alle coronapatiënten te verzorgen. Inmiddels wordt de reguliere zorg weer opgepakt. Er blijft behoefte aan nieuwe medewerkers op de ic, mede doordat de capaciteit blijvend wordt uitgebreid. Het Diakonessenhuis laat weten blij te zijn met de overstap van Sergio Amatjasa. Een woordvoerder zegt: "Als iemand zich wil ontwikkelen of denkt dat zijn kwaliteiten op een andere plek beter tot zijn recht komen, dan geven we daar de maximale ruimte voor. We willen dat onze medewerkers werken op de plek waar ze floreren, zodat we ze binnenboord houden." Sergio is dan ook aangenomen op de ic.

BRIL EN MONDKAPJE Het beeld dat Amatjasa van de ic in zijn hoofd had gevormd, klopte. "Ik zag patiënten die heel ziek waren. Ik voelde de belasting van zo'n pak en de onzekerheid over hoe lang het zou duren." Wie aan de 'vieze kant' werkt, kan niet zomaar even koffie pakken. "Als je naar de wc moest, wist je: dit had ik moeten doen voordat ik dat pak in ging. Daarna kan het gewoon een paar uur niet meer."

Toch voelde Amatjasa zich al gauw op z'n plek. Hij zag de waardering voor zijn vak groeien. "Als ik mijn straat uit fietste, werd er gezwaaid door de buren die thuis waren. Je ziet dat mensen nu beseffen: die werkt in het ziekenhuis. Dat wisten ze altijd al, maar nu heeft iedereen kunnen zien wat een verpleegkundige nu precies doet. De tv heeft dat de woonkamer binnengebracht." 

Gaan het beschermende pak aan en de bril en het mondkapje op, dan schiet Amatjasa in een 'andere modus'. "Je wordt gedreven door adrenaline. Je bent scherp." Die scherpte is noodzakelijk. "Vooral het verplaatsen van patiënten uit bed naar een stoel is een kwetsbaar moment. Iedere beweging kan ervoor zorgen dat de tube van de beademing uit de keel gaat."

NIET KUNNEN PRATEN "Er is veel ellende, maar dat hoef ik niet uit te leggen", zegt Amatjasa. Hij vertelt over patiënten die soms een sprankje hoop hebben om er vervolgens weer zeer slecht aan toe te zijn. Amatjasa omschrijft ook de moeilijke momenten waarop patiënten wakker zijn maar door de beademingsbuis in hun keel nog niet kunnen praten. "Ik zeg dan altijd: ik hoop dat je begrijpt waarom we dit doen."

Andersom probeert Amatjasa zijn patiënten zo goed mogelijk te 'lezen'. "Dat is moeilijk, want je begrijpt soms niet wat een patiënt wil. Ik zeg dan dat ik hoop dat ik de dingen doe die hij verwacht. Er vallen veel communicatietools weg als iemand niets kan zeggen. Dan hoop je maar dat je een patiënt bijvoorbeeld rechtop genoeg in bed hebt gezet."

 Je begrijpt soms niet wat een patiënt wil

Toch zijn er ook mooie momenten, bijvoorbeeld als 'de buis eruit gaat' en een patiënt weer kan praten. "Dan hebben we het er samen over. Wat heb jij gestreden, zeg ik dan, en wat hebben we ons zorgen gemaakt om jou. Dat geloof ik, zegt een patiënt dan. Het is een mooi moment als de storm is gaan liggen en je eindelijk de eerste woorden met een patiënt mag spreken." 

Even viel de ontevredenheid over hun salarissen weg en was vechten voor het leven van de coronapatiënten de enige strijd die verpleegkundigen op de intensive care voerden. "Natuurlijk is er het een en ander mis in het beloningssysteem", zegt Amatjasa, "maar de voldoening haal je uit een patiënt die je samen met artsen goed van A naar B brengt."

SAAMHORIGHEID OP IC Amatjasa vervolgt: "Als ik op de fiets naar het ziekenhuis zit, denk ik niet: welke bonus zal ik aan het eind van het jaar krijgen? Nee. Dan zijn mijn gedachten bij die ene patiënt die van de week naar huis is gegaan en vertelde over zijn moestuin. Ik vraag me dan af: zal hij daar al weer een beetje rondbanjeren? Die verhalen brengen je met plezier naar het werk."

Ook de saamhorigheid op de ic deed Amatjasa goed. "Je had hele zieke patiënten; zo'n crisis hadden we nog nooit meegemaakt. Maar ik heb altijd het gevoel gehad dat we het met z'n allen deden." Collega's steunden elkaar door samen de dag te beginnen en af te sluiten. Als nieuweling op de ic stuurde Amatjasa regelmatig een appje. "Dan bedankte ik mijn collega, dat hij ondanks de drukte toch tijd had gemaakt om me dingen uit te leggen." 

Amatjasa voelde ook het vertrouwen vanuit de samenleving. "Op de ic geven mensen de zorg voor hun geliefde compleet over aan jou. Een telefoontje om familie te laten weten hoe de nacht is gegaan, is dan opeens zo belangrijk. Mensen op de intensive care zijn heel kwetsbaar. Ik vind het mooi om op de moeilijkste momenten voor hen te kunnen zorgen. Het is zorg in de puurste vorm."

VOOR DE ZORG GEMAAKT Dat is dan ook de reden dat Sergio op de ic wil blijven werken. "Ik heb geen moment spijt gehad van mijn overstap naar de intensive care. Het is motiverend om daar te zijn, omdat je vol scherpte doet waar je voor bent opgeleid. Het is schipperen tussen de complexe zorg die je moet leveren en oog houden voor de patiënt. Dat is zo mooi om te doen. Daar kan geen berg salaris tegenop."

Amatjasa heeft nooit meer met zijn ouders gesproken over waarom ze hem vroeger geschikt vonden voor de zorg. Het was blijkbaar zijn pad en die keuze van zijn ouders respecteert hij nog altijd. "Ik ben op de juiste plek terechtgekomen", besluit hij. "Mijn moeder kende me waarschijnlijk beter dan ik. Misschien ben ik dan toch voor de zorg gemaakt."

Bron: RTV Utrecht - Annemarie de Wit