De sluis bij Cothen gaat open voor de Krommerijnder op weg naar Utrecht.
De sluis bij Cothen gaat open voor de Krommerijnder op weg naar Utrecht. Tanja Vlieger

De Kromme Rijn en haar opvarenden

31 juli 2019 om 07:30 lokaal

WIJK BIJ DUURSTEDE Van Wijk bij Duurstede tot Utrecht meandert de rivier de Kromme Rijn over een afstand van zo'n 27 kilometer. De rivier van tien tot vijftien meter breed is sinds het ontstaan, zo'n 3000 jaar geleden, heel bepalend geweest voor het landschap waarin we nu leven. 't Groentje mocht mee op een vaartochtje met de Krommerijnder en maakte ook het schutten in de sluis bij Cothen mee.

Tanja Vlieger

VAARROUTE De Kromme Rijn is altijd een belangrijke route geweest voor handel en transport. Of het nu de Romeinen waren, die de Kromme Rijn gebruikten als noordgrens van hun rijk, of een paar eeuwen later de Vikingen, die Dorestad in 834 voor het eerst plunderden en via de Kromme Rijn konden ontsnappen naar Scandinavië.

Tussen 1600 en 1900 waren trekschuiten hét vervoermiddel. Vanwege de vele nauwe bruggen en sluisjes konden alleen lange smalle schuiten worden gebruikt. De Krommerijnder was zo'n lang en smal, geheel open vaartuig. Ideaal voor de aanvoer van bakstenen en turf en voor de afvoer van hout en fruit, maar ook voor personenvervoer. In 1674 bijvoorbeeld, konden passagiers voor 8 stuivers en 12 cent van Wijk bij Duurstede naar Utrecht varen, langs de dorpen Cothen, Werkhoven, Odijk en Bunnik.

KROMMERIJNDER De komst van de stoomtram tussen Wijk bij Duurstede en Utrecht in 1885 en het steeds gewoner worden van de auto rond 1930 betekenden het einde van de Krommerijnder. Tot tachtig jaar later Stichting Wijkse Projekten het initiatief nam om het schip weer te herbouwen. Vanaf 2010 is er drie jaar lang gebouwd aan een replica, die nu alweer een paar seizoenen vanaf half april tot half oktober elke zaterdag en zondag, en in juli en augustus ook op woensdag, om 13.30 uur van Wijk bij Duurstede naar Cothen vaart.

Sinds dit seizoen zijn een aantal van de schippervrijwilligers van Stichting Beheer Krommerijnder ook sluisbedieners, en dat maakt het mogelijk om door de monumentale sluisjes in Cothen en Werkhoven te varen, helemaal tot aan Utrecht. Bij Cothen wordt een niveauverschil van 60 centimeter overbrugd en bij Werkhoven ligt het water van de Kromme Rijn nog eens 110 centimeter lager.

BALKENGAT Schipper Bert Stuart, die sinds kort op de Krommerijnder vaart, woont al veertig jaar in Wijk bij Duurstede en wil er niet meer weg. Hij heeft zelf ook een boot en had al een vaarbewijs, maar met de Krommerijnder moest wel even geoefend worden. ,,Vooral de lengte van 13,5 meter en het ontbreken van een boegschroef maakt het lastig in het begin." Achteruit het Balkengat insteken is bijvoorbeeld knap lastig met zo'n lange boot en de stroming die er meestal is. Bert: ,,Snel anticiperen en dan lukt het wel." In het Balkengat is de vaste aanlegsteiger van de Krommerijnder. De naam 'balkengat' herinnert aan het feit dat er vroeger op deze plek balken in het water lagen om door en door nat te worden.

OEVERS Iets voorbij het Balkengat was vroeger de haven van Dorestad. Omdat de rivier zo meanderde en de ene keer hoog stond en de andere keer laag, springen de steigers in en hebben ze verschillende niveaus. Verderop krijgen de groene oevers ruim baan. Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden investeert in natuurvriendelijke oevers die minder steil zijn, waardoor ze meer plaats bieden aan (water)plant en dier.

ONDIEP Omdat de trekschuit zelf maar zo'n 45 centimeter diep in het water ligt, kan de schuit ook in vrij ondiep water varen. In de droge, hete zomer van 2018 stond het water echter te laag om te varen. Belangrijkste oorzaak was dat de waterplanten recht overeind stonden door het ontbreken van een zeker stroming. Dat maakte het voor de Krommerijnder onmogelijk om te varen.
Deze zomer is het heel anders gesteld. Nu is het water soms zelfs zo hoog, dat de mast ingeklapt moet worden om nog onder de bruggen door te kunnen varen.

VOLGENDE PROJECT Het bouwen van de Krommerijnder is gedaan onder de bezielende leiding van Coos van den Hoek. Zijn nieuwe project is een Vikingschip, wat hij met een groep vrijwilligers aan het bouwen is in de oude sporthal in Wijk bij Duurstede. Dat wordt een schip van 14 meter lang, gebaseerd op tekeningen die in Denemarken zijn gevonden. De groep hoopt het schip in 2021 te water kunnen laten. Volg de ontwikkelingen op www.vikingschipdorestad.nl

Prachtige groene oevers langs de rivier.
Afbeelding
Schipper Bert Stuart gooit de trossen los
Vanaf het water ligt Kasteel Rhijnestein er mooi bij.
Vanuit de hut wordt er aan de touwen getrokken om vogels af te schrikken.
De sluis gaat dicht om het water te kunnen laten zakken.
Schipper Arie Kauffman
Ruimte genoeg voor passagiers aan boord van de Krommerijnder.
Opstappen op de Krommerijnder doe je bij de Blauwe Pannen
Ook de St. Agneskerk in Cothen zie je mooi liggen vanaf het water.
Deel dit artikel via:
advertentie
advertentie