Samenwerking is de sleutel tot de juiste aanpak ‘overlast verward gedrag’

ODIJK In 2020 werden 63 meldingen van ‘overlast van mensen met verward gedrag’ geregistreerd. Dit is twee keer zoveel als het jaar ervoor. Bunniks Nieuws stelde vragen over de achtergrond van deze cijfers. Volgens wijkagent Ruud de Bruin en consulent Zorg en Veiligheid Stefanie van de gemeente Bunnik is dit juist het gevolg van de goede aanpak. 

door Agnes Corbeij

Uit de cijfers van de gemeente, politie en het Openbaar Ministerie blijkt dat het aantal incidenten met mensen die verward gedrag toonden in 2020 twee keer zo hoog was als in 2019, van 32 incidenten in 2019 naar 63 incidenten in 2020. Wijkagent Ruud de Bruin: ,,Op dit gebied is de gemeente Bunnik een uitblinker. De aanpak hieromtrent is juist heel goed. Er worden meer incidenten geregistreerd omdat we het eerder herkennen.”

LANDELIJK De aanpak van mensen die verward gedrag vertonen staat al een aantal jaren in de schijnwerpers in de landelijke aanpak. De aanleiding hiervoor was dat mensen met verward gedrag na de eerste signalen vaak weer uit de zorg verdwenen. Daarbij steeg het aantal overlastgevende incidenten door personen met verward gedrag en was het niet altijd eenvoudig om de juiste zorg te bieden. De Bruin: ,,Doordat de hulpverlening is afgeschaald, is er meer onrust op straat en achter de voordeur.”

Dit heeft zich vertaald naar lokaal beleid op dit thema. Zo ook in Bunnik. Ruud de Bruin: ,,In de tijd van Hans Martijn Ostendorp begon deze aanpak al, daarin liepen we regionaal voorop. Hij wilde op zoek naar iemand die in het netwerk van inwoners stond en de maatschappij met elkaar verbindt. Iemand die makkelijk op mensen afstapt. Hij noemde deze persoon ‘de marinier’.” 

MARINIER Later kwam de pilot, in 2017. In mei 2018 werd in een voortgangsrapportage van U16 gesproken over deze aanpak. ,,Een inclusieve en veilige omgeving is het fundament van de aanpak. Preventie, vroegsignalering van risicofactoren en zorg dicht bij huis zijn hierbij de speerpunten. In de gemeenten van regio Utrecht Midden-West wordt hier op verschillende manieren vorm aan gegeven.” 

Een van de voorbeelden die genoemd worden is die ‘marinier’ in Bunnik: ,,In Bunnik wordt een maatschappelijk verbinder ingezet voor complexe zaken en verward gedrag, dit is tevens een PGA-expert.” PGA staat voor Persoons Gerichte Aanpak. 

VERBINDER Het beleid in Bunnik is verder gevormd en de aanpak verscherpt. Sinds 2,5 jaar is Stefanie werkzaam als een van de twee consulenten Zorg en Veiligheid. Zij heeft nu die rol van verbinder en is onderdeel van het Centrum voor Elkaar. Stefanie: ,,Wij slaan die brug tussen zorg en veiligheid. Daar zat een hiaat, dat willen we er zo goed mogelijk uit halen. De inwoner staat centraal.” 

Om dat voor elkaar te krijgen werkt de gemeente samen met veel partijen, zoals de huisarts, de woningbouwvereniging, zorgorganisaties en de politie. Zelf is zij, samen met haar collega consulent, de spil in het web. Stefanie: ,,Bunnik is een kleine gemeente, dat maakt de samenwerking makkelijk. De lijntjes zijn kort.” Het lijntje met wijkagent Ruud de Bruin is het kortst, ze zitten beiden in het gemeentehuis in Odijk.

Stefanie: ,,Doordat er korte lijntjes zijn en er structureel integraal casusoverleg is tussen de belangrijkste partners, kan er snel geschakeld of ingegrepen worden of professionele hulpverlening ingeschakeld worden. Wij onderhouden deze samenwerking en leggen lijntjes met partijen buiten de samenwerkingspartners.”

VERTROUWEN Maar wat doet Stefanie nu concreet om een betere oplossing te bieden voor mensen met verward gedrag en hun omgeving? ,,Het is altijd belangrijk om vertrouwen te winnen. Daarom zijn we in contact met inwoners die het betreft, maar ook met mensen om hen heen, mensen die dichtbij de inwoner staan,soms familie of buren, soms hulpverleners. Daarin hebben we flink geïnvesteerd. Inmiddels weten alle organisaties ons goed te vinden. We gaan altijd op zoek naar de vraag achter de vraag, om de persoon op de juiste koers te zetten. We willen op een laagdrempelige manier meedenken om een oplossing of passende ondersteuning of zorg te vinden.”

In het geval van incidenten is Ruud de Bruin als wijkagent de eerste die betrokken raakt. ,,Mensen doen in veel gevallen iets omdat ze een zorgprobleem hebben. Ik breng ze dan in contact met de consulent Zorg en Veiligheid.” 

BEKENDHEID Hoe het kan dat het aantal incidenten juist stijgt, terwijl er tevredenheid is over de aanpak, heeft onder meer te maken met de manier waarop incidenten in het systeem gecategoriseerd worden. Ruud de Bruin: ,,Alle incidenten worden in een categorie geplaatst. Bij de politie is steeds meer bekendheid met incidenten met mensen met verward gedrag, zo ook bij ons. We herkennen het eerder en dus wordt de categorie eerder aangevinkt. Dat komt deels door training, maar ook door ervaring.”

Als wijkagent heeft De Bruin vooral een rol bij preventie. ,,Ik heb er belang bij dat mensen met verward gedrag de juiste hulp krijgen. Als kleine dingen voortsudderen, worden ze vanzelf groot.” De Bruin leest zelf alle incidenten die in Bunnik gebeuren zelf door, ook van de dagen waarop hij zelf geen dienst heeft. ,,Ik heb daardoor een totaaloverzicht.” 

CORONA Toch is niet alleen het aanvinken van het juiste vakje de oorzaak van de stijging van 32 naar 63. De Bruin: ,,Corona speelt ook zeker een rol. Er gebeurt nu minder op straat en meer achter de voordeur. Preventie is daardoor moeilijker. Het is bijna wachten op het eerste signaal, het eerste incident.” 

Ook is het voor Stefanie moeilijker om iedereen in het vizier te houden. ,,Ik kan minder bij mensen langs. Ik doe meer telefonisch, maar dan krijg je toch minder mee.” Stefanie doet wat ze kan, maar houdt rekening met de gevolgen. ,,Ik verwacht nog wel een toestroom.”